Các xu hướng mới nổi đang định hình lại ngành âm nhạc số Việt Nam
Thị trường nhạc số Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi sự phát triển của các nền tảng kỹ thuật số cùng hệ sinh thái chuyên nghiệp. Cùng tìm hiểu về những xu hướng mới đang định hình tương lai nền âm nhạc sôi động nước nhà qua nghiên cứu của Đại học RMIT Việt Nam.
Năm 2024, thị trường nhạc số Việt Nam đạt độ tăng trưởng và chín muồi vượt bậc, được thúc đẩy bởi các nền tảng kỹ thuật số, mạng xã hội và các chương trình giải trí. Hệ sinh thái sôi động này tiếp thêm động lực thúc đẩy các nghệ sĩ thể hiện sự sáng tạo và bản sắc, đồng thời hợp tác trong những dự án sáng tạo, mang âm nhạc nhiều sắc màu đến cho khán giả. Sự chuyên nghiệp hóa của ngành, được hỗ trợ bởi các doanh nghiệp dịch vụ, quản lý, thương hiệu, truyền thông và cộng đồng người hâm mộ, khiến nền văn hóa Việt phong phú sắc hương.
Các ứng dụng nghe nhạc như Spotify đang trở nên phổ biến ở Việt Nam. (Hình: Pexels)
Phó giáo sư Nguyễn Văn Thăng Long, chủ nhiệm nhóm nghiên cứu về âm nhạc số và Phó chủ nhiệm bộ môn Truyền thông (Truyền thông chuyên nghiệp) tại RMIT, đưa ra dự báo về các khuynh hướng đang nổi trong nền âm nhạc số với tiềm năng thương mại và xã hội đáng kể. Các khuynh hướng này gồm:
Mix and Match: Nhóm nhạc và nghệ sĩ mashup
Gia tăng tính chuyên nghiệp trong quản lý âm nhạc
Hành vi ứng xử của nghệ sĩ ngày càng được quan tâm
Vai trò âm nhạc trong phát triển văn hóa – hợp tác công-tư
Người hâm mộ nhiệt thành trở nên quan trọng
Tác động của trí tuệ nhân tạo trong sáng tác và tiêu thụ âm nhạc
Sự gia tăng của các buổi biểu diễn âm nhạc trực tiếp
Sự phân cực trong bản sắc riêng của nghệ sĩ
Sự đa dạng trong cấu trúc thu nhập của nghệ sĩ
Sự phân mảnh trong đánh giá thành tựu nghệ sĩ
Trong các xu hướng này, Phó giáo sư Long chỉ ra ba hướng phát triển chính có ý nghĩa quan trọng trong việc định hình lại tương lai của ngành.
Tính chuyên nghiệp trong quản lý “chiếm sóng”
Sự phát triển nhanh chóng của ngành âm nhạc giải trí dấy lên nhu cầu về dịch vụ quản lý chuyên nghiệp. Ngày càng nhiều các nghệ sĩ độc lập tìm hướng phát triển sự nghiệp có hệ thống, từ định hướng nghệ thuật đến hợp đồng kinh doanh. Thay đổi này cho phép họ tập trung vào sáng tạo còn khía cạnh thương mại để cho đội ngũ quản lý lo.
Cô Tôn Nữ Như Ngọc, Trưởng phòng Labels & Artist Solutions tại Believe Việt Nam, nhấn mạnh vào tầm quan trọng của tính chuyên nghiệp ngay cả trong những chi tiết tưởng chừng nhỏ: “Nhiều nghệ sĩ chưa chú trọng vào việc tối ưu hóa trang cá nhân của họ trên các nền tảng nhạc số như Spotify, Apple Music, v.v. Nếu muốn phát triển, nghệ sĩ cần chú ý tính chuyên nghiệp của mình trong từng hoạt động nhỏ nhất như cập nhật hình ảnh, thông tin, sáng tạo trong cách quảng bá bài hát mới để tăng khả năng tiếp cận và tương tác với khán giả trên các nền tảng”.
Ưu tiên tiêu chuẩn đạo đức
Khi ngành âm nhạc ngày càng thương mại hóa và ảnh hưởng của nghệ sĩ ngày càng lớn, công chúng và thương hiệu càng kỳ vọng hơn vào chuẩn mực đạo đức và hành vi chuyên nghiệp của nghệ sĩ. Xu hướng “âm nhạc có trách nhiệm” nhấn mạnh rằng nghệ sĩ không chỉ cần tài năng mà còn phải đảm bảo việc tuân thủ pháp luật, tôn trọng bản quyền và phù hợp với các giá trị của khán giả.
Cô Trần Thị Mai Anh, Trưởng bộ phận Phát triển kinh doanh tại Zing MP3 & Zing Media, lưu ý đến sự giám sát ngày càng cao đối với nghệ sĩ: “Nghệ sĩ ngày nay phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ về tuyên bố, hình ảnh và âm nhạc. Zing MP3 áp dụng các điều khoản nghiêm ngặt, kiểm duyệt kỹ lưỡng từ khóa và nội dung bài hát, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn đạo đức, bảo vệ hình ảnh cho nền tảng và nghệ sĩ”.
Hợp tác công-tư thúc đẩy phát triển văn hóa
Hợp tác công-tư đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức các sự kiển văn hóa và âm nhạc. Những sự kiện như Liên hoan Âm nhạc quốc tế Hò Dô (HOZO) tại TP. Hồ Chí Minh và Lễ hội âm nhạc Monsoon ở Hà Nội là minh chứng cho thành công của mô hình hợp tác này.
Ông Nguyễn Tiến Huy, Nhà sáng lập và CEO tại Pencil Group, nêu bật tầm quan trọng của quan hệ hợp tác này: “Các sự kiện văn hóa và âm nhạc hợp tác công-tư đang được đẩy mạnh hơn, thu hút nhiều sự quan tâm và các tổ chức đa dạng hơn nhằm tạo sân khấu cho nghệ sĩ kết nối và tri ân với khán giả địa phương”.
Các sự kiện như vậy không chỉ cho các nghệ sĩ nền tảng thể hiện mà còn đóng góp đáng kể vào kinh tế địa phương qua việc thúc đẩy du lịch và các dịch vụ liên quan. Các sự kiện này đóng vai trò quan trọng trọng việc bảo tồn di sản văn hóa, đồng thời đẩy mạnh kinh tế bền vững và phát triển xã hội.
Phó giáo sư Nguyễn Văn Thăng Long, chủ nhiệm nhóm nghiên cứu và Phó chủ nhiệm bộ môn Truyền thông tại RMIT Việt Nam (Hình: NVCC)
Hướng tới tương lai, nền âm nhạc số Việt Nam cho thấy khả năng sẵn sàng tiếp tục phát triển và đổi mới không ngừng. Như Phó giáo sư Nguyễn Văn Thăng Long gợi ý, “đây là thời điểm vàng để các nghệ sĩ, mạnh lưới các doanh nghiệp trong ngành, các cơ quan quản lý và người yêu âm nhạc cùng chung tay xây dựng một thị trường âm nhạc kỹ thuật số Việt Nam chuyên nghiệp, sáng tạo và giàu tiềm năng”.
“Thách thức nằm ở việc duy trì đà phát triển hiện nay song song với giải quyết các yêu cầu phức tạp của mặt bằng kỹ thuật số không ngừng phát triển. Lấy những xu hướng mới nổi này làm kim chỉ nam, ngành âm nhạc Việt ở vị trí thuận lợi để tiếp tục quỹ đạo tăng trưởng mà vẫn giữ được bản sắc văn hóa độc đáo và thúc đẩy đổi mới sáng tạo nghệ thuật”, ông nói.
Tìm hiểu thêm trong báo cáo “Tổng quan ngành công nghiệp âm nhạc kỹ thuật số Việt Nam năm 2024 – 2025”.
